Είναι ένα όργανο, το οποίο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες και «αντιδρά» έντονα, προκαλώντας διάφορα προβλήματα. Για το λόγο αυτό, το έντερο, θεωρείται και το πιο «κακομαθημένο» όργανο του σώματος.
Το έντερο αποτελείται από δύο τμήματα: το λεπτό και το παχύ. Οι κυριότερες λειτουργίες του είναι η πέψη και η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής και του νερού που επιτυγχάνεται μόνο χάρη στην σωστή κινητικότητα και στην άριστη κατάσταση της επιφάνειας του εντέρου. Οποιοσδήποτε παράγοντας, εξωγενής ή ενδογενής, διαταράξει αυτή την ισορροπία, θα προκαλέσει μια σειρά νοσημάτων.
Οξεία γαστρεντερίτιδα
Είναι το πιο συχνό νόσημα του πεπτικού συστήματος. Οφείλεται στην είσοδο μικροοργανισμών (ιών, μικροβίων, παρασίτων) στον οργανισμό, μέσω της τροφής και του νερού, οι οποίοι διαταράσσουν την ισορροπία του εντέρου, προκαλώντας φλεγμονή στο βλεννογόνο (εσωτερική επιφάνεια του εντέρου) με αποτέλεσμα, πόνο στην κοιλιά, διάρροια, εμέτους και μερικές φορές πυρετό. Οι γαστρεντερίτιδες που οφείλονται σε ιούς συνήθως υποχωρούν μόνες τους σε 2 με 3 ημέρες. Όταν όμως η γαστρεντερίτιδα οφείλεται σε μικρόβιο ή παράσιτο τότε ίσως χρειαστεί αντιβιοτική ή άλλη αγωγή, ανάλογα με τον υπεύθυνο μικροοργανισμό ή παράγοντα.
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
Γνωστό και ως «σπαστική κολίτιδα», είναι πολύ συχνή πάθηση και εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, συχνότερα στις αγχώδεις προσωπικότητες. Δεν οφείλεται σε οργανικό αίτιο, αλλά πιστεύεται ότι είναι μία διαταραχή της κινητικότητας του εντέρου. Εκδηλώνεται με φούσκωμα στην κοιλιά, πόνο που συνήθως υποχωρεί με την κένωση, διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Τα συμπτώματα μπορεί να έχουν άμεση σχέση με κάποιες τροφές ή να εμφανίζονται σε περιόδους έντονου stress. Η διάγνωση στηρίζεται στο ιστορικό του ασθενούς και στα αρνητικά αποτελέσματα όλων των σχετικών εξετάσεων. Η θεραπεία εξατομικεύεται ανάλογα με τον ασθενή και τα συμπτώματα. Κυρίαρχο ρόλο παίζει η διατροφή, ίσως κάποια φαρμακευτική αγωγή και ο εφησυχασμός του αρρώστου για την αθωότητα της νόσου.
Εκκολπώματα
Τα εκκολπώματα είναι σαν μικρές κήλες, που σχηματίζονται στο τοίχωμα του παχέος εντέρου και παρουσιάζονται κυρίως σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Συνήθως δεν έχουν συμπτώματα και είναι τυχαία ευρήματα σε κολονοσκοπήσεις και σε αξονικές τομογραφίες κοιλίας. Μπορεί όμως να παρουσιάσουν επιπλοκές, όπως φλεγμονή, αιμορραγία, απόστημα ή ακόμη και διάτρηση. Εκδηλώνονται με έντονο πόνο (κυρίως στην αριστερή κοιλιά) πυρετό ή αιμορραγία. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική, αλλά όταν υποτροπιάζουν συχνά ή παρουσιάσουν σοβαρή επιπλοκή, χρήζουν χειρουργικής επέμβασης.
Σύνδρομα δυσαπορρόφησης
Πρόκειται για νοσήματα που προκαλούν δυσαπορρόφηση κάποιων συστατικών της τροφής. Η δυσανεξία στο γάλα είναι η πιο συχνή περίπτωση, κυρίως στους μεσογειακούς λαούς. Πάνω από 50% των Ελλήνων παρουσιάζει εντερικές διαταραχές μετά από λήψη κάποιας ποσότητας (συνήθως 1 ποτηριού) γάλακτος, όπως φούσκωμα, πόνο, αέρια ή διάρροια, λόγω της έλλειψης λακτάσης, ενός ενζύμου του λεπτού εντέρου, που διασπά την λακτόζη. Η θεραπεία συνίσταται στη λήψη μικρότερης ποσότητας ή και στην αποφυγή των τροφών που προκαλούν πρόβλημα.
Ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου
Η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn είναι αυτοάνοσα, σχετικά σπάνια νοσήματα του εντέρου, που εκδηλώνονται με εξάρσεις και υφέσεις. Εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες, αλλά κυρίως μεταξύ 15- 25 και 55 -65 ετών. Η ελκώδης κολίτιδα προσβάλει το παχύ έντερο ενώ η νόσος του Crohn μπορεί να προσβάλει όλο τον πεπτικό σωλήνα. Η αιτιολογία είναι άγνωστη, όμως ενοχοποιούνται παράγοντες γενετικοί, λοιμώδεις και ανοσολογικοί. Εκδηλώνονται κυρίως με διαρροϊκές κενώσεις που μπορεί να περιέχουν αίμα ή βλέννη, κοιλιακό άλγος, ενίοτε πυρετό και απώλεια βάρους. Η θεραπεία στηρίζεται σε μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή μαζί με διατροφικές οδηγίες. Σπάνια, χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.
Πολύποδες
Οι πολύποδες είναι καλοήθη νεοπλάσματα που εμφανίζονται κυρίως στο παχύ έντερο, τα οποία όμως με τα έτη μπορεί να εξελιχθούν σε κακοήθεια (καρκίνο). Είναι συχνοί μετά την ηλικία των 50 ετών και παρουσιάζουν κληρονομική προδιάθεση. Όταν είναι μικροί δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα και είναι τυχαία ευρήματα σε κολονοσκοπήσεις. Οι μεγαλύτεροι μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία και σπανιότερα απόφραξη του εντέρου ή διάρροια. Η αφαίρεσή τους γίνεται ενδοσκοπικά, ενώ οι πολύ μεγάλοι χρήζουν χειρουργικής επέμβασης.
Καρκίνος παχέως εντέρου
Είναι από τους πιο συχνούς καρκίνους, κυρίως στις δυτικές χώρες και εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 50 ετών. Η κληρονομική προδιάθεση, η πλούσια σε ζωικά λίπη και φτωχή σε φυτικές ίνες διατροφή, η κατανάλωση αλκοόλ και τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του παχέος εντέρου είναι τα συχνότερα αίτια. Ο καρκίνος σε πρώιμο στάδιο μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα. Αργότερα όμως μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία, αναιμία, δυσκοιλιότητα, αλλαγές στις κενώσεις, απόφραξη του εντέρου, απώλεια βάρους ή συμπτώματα από μεταστάσεις σε άλλα όργανα. Η πρώιμη διάγνωση, με κολονοσκόπηση και λήψη βιοψιών, είναι σημαντική γιατί επιτυγχάνει και ίαση. Η θεραπεία συνίσταται στην αφαίρεση του όγκου με χειρουργική επέμβαση, με ή χωρίς χημειοθεραπεία.
