Οι επιδράσεις της μαριχουάνας στον εγκέφαλο μπορεί να είναι πιο περίπλοκες από ό, τι θεωρούσαν μέχρι σήμερα οι ειδικοί, ενώ επιπλέον ενδέχεται να εξαρτώνται από παράγοντες που σχετίζονται με το χρήστη, δείχνουν δύο νέες μελέτες.
Η χρήση μαριχουάνας είναι ένα αντικείμενο έρευνας που συγκεντρώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από τους επιστήμονες, όσο και από τους ίδιους τους χρήστες. Δυο νέες μελέτες έρχονται να προσθέσουν πολύτιμες πληροφορίες στις ήδη διαθέσιμες, κάνοντας μάλιστα εκπλήξεις και ανατροπές.
Όπως διαπίστωσε μια από τις δύο νέες μελέτες, σε αντίθεση με την μέχρι πρότινος έρευνα, η χρήση μαριχουάνας δεν μειώνει το μέγεθος του εγκεφάλου στην εφηβεία. Σύμφωνα με την άλλη, όμως, σε άτομα που είναι γενετικά επιρρεπή στη σχιζοφρένεια, θα μπορούσε να μεταβάλει την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους με δυνητικά αρνητικό τρόπο.
Και οι δύο νέες μελέτες δείχνουν μια πολύπλοκη και συγκεχυμένη εικόνα των επιπτώσεων της μαριχουάνας στον εγκέφαλο των εφήβων. Επίσης, διαπιστώνουν ότι το περιβάλλον, ο πολιτισμός και τα γονίδια ενός ατόμου διαδραματίζουν ένα σκοτεινό ρόλο στην όλη διαδικασία.
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
Δεκάδες μελέτες έχουν διερευνήσει τις διαφορές ανάμεσα στους εγκεφάλους των χρηστών και μη χρηστών μαριχουάνας. Συνολικά, η έρευνα δείχνει ότι οι ότι αυτοί που κάνουν χρήση μαριχουάνας τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα τείνουν να έχουν μικρότερους όγκους φαιάς ουσίας στον κογχομετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τον εθισμό. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη του 2014, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, είχαν και μεγαλύτερη διασύνδεση μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που καπνίζουν μαριχουάνα στα εφηβικά τους χρόνια έχουν χαμηλότερο δείκτη ευφυΐας αργότερα και ορισμένες έχουν βρει ότι οι χρήστες μαριχουάνας είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν σχιζοφρένεια σε σύγκριση με όσους δεν χρησιμοποιούν το ναρκωτικό.
Δεν υπάρχουν εμφανείς διαφορές
Για να έχει μια καλύτερη εικόνα για τις επιπτώσεις της μαριχουάνας στον εφηβικό εγκέφαλο, η Arpana Agrawal, γενετίστρια στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και οι συνεργάτες της, εξέτασαν τις μαγνητικές τομογραφίες των εγκεφάλων 241 ζευγαριών, τα οποία ήταν αδέρφια του ιδίου φύλου και ορισμένα από αυτά ήταν δίδυμα.
Σε μερικά ζευγάρια, μόνο ο ένας είχε καπνίσει μαριχουάνα, σε άλλα και οι δύο και σε κάποια κανένας από τους δύο. Με τη μελέτη αυτών των ζευγαριών, οι οποίοι μοιράζονταν το μισό DNA τους, η ομάδα ήλπιζε να αποσαφηνίσει τις επιπτώσεις της μαριχουάνας από εκείνες των άλλων παραγόντων, όπως η γενετική ή το περιβάλλον του σπιτιού τους.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι οι έφηβοι που είχαν καπνίσει μαριχουάνα, έστω και μία φορά, είχαν μικρότερο όγκο εγκεφάλου στη αμυγδαλή ( περιοχή που σχετίζεται με την επεξεργασία των συναισθημάτων και την ανταμοιβή που αναζητούν), σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ. Επίσης είχαν μικρότερο όγκο στο δεξιό κοιλιακό ραβδωτό σώμα, μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με την επεξεργασία της ανταμοιβής.
Ωστόσο, όσοι δεν έκαναν χρήση, αλλά μοιράζονταν παρόμοια γονίδια και περιβάλλον με τα αδέρφια τους που ήταν χρήστες, έτειναν να έχουν μικρότερο όγκο σε αυτές τις βασικές περιοχές του εγκεφάλου, σε σύγκριση με τα αδέρφια που κανένα από τα δύο δεν κάπνιζε μαριχουάνα.
«Αυτό δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν κοινοί γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που μας προδιαθέτουν για χρήση μαριχουάνας, οι οποίοι συμβάλλουν επίσης σε μεταβολές του όγκου του εγκεφάλου μας» δήλωσε η Agrawal.
Παράγοντες υψηλού κινδύνου
Σε δεύτερη μελέτη, ο δρ Tomas Paus, νευροεπιστήμονας στο Ινστιτούτο Έρευνας Rotman στο Τορόντο και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία για να μελετήσουν τους εγκεφάλους περισσότερων από 1.500 έφηβων αγοριών. Οι ερευνητές εξέτασαν τους εγκεφάλους των εφήβων σε δύο χρονικές στιγμές: όταν οι νέοι ήταν σχεδόν 15 και όταν ήταν σχεδόν 19 ετών.
Βρήκαν ότι στα τέσσερα χρόνια, όσοι είχαν καπνίσει μαριχουάνα και έφεραν, επίσης, διάφορα γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο σχιζοφρένειας παρουσίαζαν λέπτυνση του φλοιού -το εξωτερικό στρώμα φαιάς ουσίας του εγκεφάλου – σε σύγκριση με εκείνους που είχαν τα ίδια γονίδια, αλλά δεν έκαναν χρήση του ναρκωτικού.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές τι σημαίνει η λέπτυνση στην περιοχή αυτή του εγκεφάλου, για το τι συμβαίνει στο εσωτερικό του.
Σύμφωνα με τον Paus ,τα ευρήματα δεν υπαινίσσονται ότι η ίδια η μαριχουάνα θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη για την λέπτυνση του φλοιού. Οι περιοχές του εγκεφάλου που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη λέπτυνση έχουν επίσης υψηλές συγκεντρώσεις κανναβινοειδών υποδοχέων, οι οποίοι δεσμεύουν τα δραστικά συστατικά της μαριχουάνας.
Η σχιζοφρένεια είναι σπάνια και ο Paus διαπίστωσε ότι ακόμη και μεταξύ των εφήβων με τον υψηλότερο γενετικό κίνδυνο, μόνο το 4 % ανέπτυξε τη νόσο. Στη μελέτη, η ομάδα δεν ακολούθησε τους εφήβους για αρκετό καιρό, προκειμένου να διαπιστώσει πόσοι ανέπτυξαν τη διαταραχή.
Επιπλέον, επειδή η σχιζοφρένεια είναι τόσο σπάνια, η μελέτη ήταν πολύ μικρή για να έχει μια σημαντική στατιστικά απάντηση στο ερώτημα του κατά πόσο το κάπνισμα μαριχουάνας αυξάνει τον κίνδυνο των εφήβων για την εμφάνιση της διαταραχής.
Παρόλα αυτά, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι σε ευαίσθητα άτομα, το κάπνισμα κάνναβης θα μπορούσε να αλλάξει την ανάπτυξη του εγκεφάλου. «Αυτό που λέμε είναι ότι εάν συνδυαστεί η χρήση κάνναβης με το γενετικό κίνδυνο, τότε ο εγκέφαλος ωριμάζει με έναν ελαφρώς διαφορετικό τρόπο», εξηγεί ο Paus.
Ασαφή τα συμπεράσματα
Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα βέβαιοι για το αν και πώς η μαριχουάνα βλάπτει τους εγκεφάλους των εφήβων.
Σε ένα κύριο άρθρο που συνοδεύει τις νέες μελέτες, ο δρ David Goldman, ένας νευρογενετιστής στο Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση Αλκοόλ και τον Αλκοολισμό, στο Μέριλαντ, έγραψε ότι οι επιδράσεις της μαριχουάνας μπορεί να ποικίλουν μεταξύ των ανθρώπων.
«Λόγω της διαφορετικότητας στο γονότυπο και το περιβάλλον, η ζάχαρη για το ένα άτομο μπορεί να είναι δηλητήριο για το άλλο», έγραψε ο Goldman.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η μαριχουάνα είναι ασφαλής για τους ανθρώπους με το «σωστά» γονίδια, πρόσθεσαν οι ερευνητές. Όπως και άλλα ναρκωτικά, η επίδραση της κάνναβης εξαρτάται από τη δόση και όσο γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής, η επίδραση του ναρκωτικού θα μπορούσε να αλλάξει.
Και οι δύο μελέτες δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση JAMA Psychiatry.
