Μια ανακάλυψη που ισοδυναμεί με το «κουμπί» επανεκκίνησης του βιολογικού εσωτερικού ρολογιού του σώματός μας, έκανε διεθνής ομάδα επιστημόνων.
Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία μιας σειράς διαταραχών, όπως διαταραχές του ύπνου και άλλες συμπεριφορικές και γνωστικές διαταραχές καθώς και διαταραχές του μεταβολισμού, που συνήθως συνδέονται με το jet lag, την εργασία και την έκθεση στο φως τη νύχτα, καθώς και με νευροψυχιατρικές παθήσεις όπως η κατάθλιψη και ο αυτισμός.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική έκδοση του επιστημονικού περιοδικού Nature Neuroscience, οι συγγραφείς, με επικεφαλής ερευνητές από τα Πανεπιστήμια McGill και Concordia, στο Μόντρεαλ, αναφέρουν ότι το βιολογικό ρολόι του σώματος επανέρχεται όταν ένα φωσφορικό άλας συνδυάζεται με μια βασική πρωτεΐνη στον εγκέφαλο. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως «φωσφορυλίωση», ενεργοποιείται από το φως. Στην πραγματικότητα, το φως διεγείρει τη σύνθεση συγκεκριμένων πρωτεϊνών που ονομάζονται πρωτεΐνες «περιόδου», οι οποίες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην επαναφορά του ρολογιού, συγχρονίζοντάς το με τους καθημερινούς περιβαλλοντικούς κύκλους.
«Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη που αποκαλύπτει έναν μηχανισμό που εξηγεί πώς το φως ρυθμίζει τη σύνθεση της πρωτεΐνης στον εγκέφαλο, και πώς αυτό επηρεάζει τη λειτουργία του κιρκαδικού ρολογιού», λέει ο κύριος συγγραφέας Nahum Sonenberg, καθηγητής στο Τμήμα Βιοχημείας, στο McGill.
Προκειμένου να μελετηθεί ο μηχανισμός του βιολογικού ρολογιού, οι ερευνητές μετάλλαξαν την πρωτεΐνη eIF4E στον εγκέφαλο ποντικιών, έτσι ώστε να μην μπορεί να φωσφορυλιώθεί. Το αποτέλεσμα έδειξε ότι τα ρολόγια των μεταλλαγμένων ποντικών ανταποκρίθηκαν λιγότερο αποτελεσματικά από ότι των φυσιολογικών στην επανεκκίνηση με την επίδραση του φωτός.
Δεδομένου ότι όλα τα θηλαστικά έχουν παρόμοια ρολόγια, τα πειράματα με τα ποντίκια έδωσαν μια ιδέα για το τι θα συμβεί εάν η λειτουργία αυτής της πρωτεΐνης αποκλειστεί στον άνθρωπο.
«Αν και δεν μπορούμε να προβλέψουμε ένα χρονοδιάγραμμα μέσα στο οποίο τα ευρήματα αυτά θα μεταφραστούν στην κλινική πράξη, η μελέτη μας ανοίγει ένα νέο παράθυρο για να χειριστούμε τις λειτουργίες του κιρκαδικού ρολογιού», αναφέρει ο Ruifeng Cao, μεταδιδακτορικός συνεργάτης στην ερευνητική ομάδα του δρ Sonenberg και κύριος συγγραφέας της μελέτης.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Concordia, Shimon Amir, η μελέτη ανοίγει ένα μονοπάτι για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στην ίδια την πηγή του. Η διακοπή του κιρκαδιανού ρυθμού είναι μερικές φορές αναπόφευκτη, αλλά μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ερευνητική ομάδα έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα προς το στόχο, ο οποίος είναι να επιτευχθεί η επανεκκίνηση των εσωτερικών ρολογιών, έτσι ώστε να βελτιωθεί η υγεία χιλιάδων ανθρώπων.
