Όπως επισημαίνει στο Liveit.gr ο Μαιευτήρας Γυναικολόγος Dr. Χρήστος Κλεάνθης, η κρυοσυντήρηση είναι μια πρωτοποριακή τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής καθώς βοηθά τις γυναίκες να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους σε περιπτώσεις χρόνιων νόσων και τοξικών θεραπειών ή όταν επιθυμούν να καθυστερήσουν την τεκνοποίηση.
Γράφει ο Dr.Χρήστος Κλεάνθης, MD MSc PhD
Μαιευτήρας Γυναικολόγος, εξειδικευθείς στην Αναπαραγωγική Ιατρική και στη Γυναικολογική Ιατρική
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες γυναίκες γίνονται μητέρες σε μεγαλύτερη ηλικία, είτε από επιλογή είτε για ιατρικούς λόγους. Λιγότερο από έναν αιώνα πριν, η διατήρηση της γονιμότητας γνωστή και ως διατήρηση του γενετικού υλικού, αποτελούσε θέμα επιστημονικής φαντασίας. Πολλά αλλάξαν τα τελευταία χρόνια στον χώρο της επιστήμης και σύγχρονες τεχνολογίες έχουν προσεγγίσει τον σύγχρονο τρόπο ζωής με αποτέλεσμα η διατήρηση γονιμότητας να αποτελεί πλέον μέρος της σύγχρονης Ιατρικής. Ο όρος αυτός περιλαμβάνει όλες τις παρεμβάσεις και τις ιατρικές διαδικασίες μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η επιλεκτική διατήρηση του γενετικού υλικού. Η συντήρηση κυττάρων και ιστών, όπου βρίσκεται το γενετικό υλικό, σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες ονομάζεται κρυοσυντήρηση. Η κρυοσυντήρηση μας βοηθάει να διατηρήσουμε τη γονιμότητα, σε περιπτώσεις χρόνιων νόσων, τοξικών θεραπειών ή ατόμων που επιθυμούν να καθυστερήσουν την τεκνοποίηση.
Μέθοδοι διατήρησης γονιμότητας είναι διαθέσιμες για ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο και άλλες χρόνιες παθήσεις. Οι κακοήθεις νόσοι όπως και η θεραπεία αυτών προκαλούν βλάβη στη μήτρα, τις ωοθήκες και τους όρχεις. Κατά την περίοδο 2007-2017, τα ποσοστά θανάτου από καρκίνο μειώθηκαν συνολικά κατά 15% στις ΗΠΑ. Η παράταση του προσδόκιμου ζωής των ασθενών που επιβιώνουν μετά από θεραπεία καρκίνου καθιστά ζωτικής σημασίας τη διατήρηση της γονιμότητας, μιας και η αναπαραγωγικη ικανότητα των ασθενών κινδυνεύει να μειωθεί τόσο από την ίδια τη νόσο, όσο και από την πιθανή τοξική επίδραση της χημειοθεραπείας ή της ακτινοθεραπείας.
Τα Χημειοθεραπευτικά φάρμακα αλλά και η Ακτινοθεραπεία καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα, αλλά μπορεί να έχουν ιδιαίτερα τοξική επίδραση και στα κύτταρα που βρίσκονται στις ωοθήκες και τους όρχεις. Εάν επιβάλλεται η χειρουργική επέμβαση ή και η αφαίρεση των αναπαραγωγικών οργάνων, αυτή μπορεί να καταστήσει δύσκολη ή αδύνατη την τεκνοποίηση στο μέλλον. Η διατήρηση γονιμότητας πρέπει επίσης πάντα να προσφέρεται σε ασθενείς που κινδυνεύουν να γίνουν υπογόνιμοι λόγω άλλων χρόνιων παθολογικών καταστάσεων. Τέτοια παραδείγματα είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο ερυθηματώδης λύκος καθώς και γενετικά σύνδρομα όπως το συνδρόμο Turner και το συνδρόμο Ευθραύστου Χρωμοσώματος Χ . Υπάρχουν και μη ιατρικοί λόγοι που αποτελούν ένδειξη για κρυοσυντήρηση γενετικού υλικού. Γυναίκες που αναβάλουν τη τεκνοποίηση για κοινωνικούς ή επαγγελματικούς λόγους μπορούν πλέον να προγραμματίσουν την εγκυμοσύνη σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Καθώς η ηλικία αυξάνεται, τόσο ο αριθμός όσο και η ποιότητα των ωαρίων μειώνονται. Η γονιμότητα έχει ιδιαίτερα πτωτική πορεία μετά τα 37 ενώ μετά την ηλικία των 40 η πτώση είναι σχεδόν κάθετη. Το ίδιο ισχύει για τις πιθανότητες εγκυμοσύνης. Σήμερα υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές διατήρησης γονιμότητας για γυναίκες και άνδρες. Αυτές περιλαμβάνουν: · Κρυοσυντήρηση ωαρίων: οι ασθενείς υποβάλλονται σε διέγερση των ωοθηκών για να αναπτύξουν πολλαπλά ωάρια τα οποία κρυοσυντηρούνται. · Κρυοσυντήρηση εμβρύου: τα ωάρια που λαμβάνονται μετά από διέγερση ωοθηκών γονιμοποιούνται και έτσι δημιουργούνται έμβρυα τα οποία και κρυοσυντηρούνται. · Κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού: Μερικοί ασθενείς πρέπει να υποβληθούν άμεσα σε θεραπεία λόγω καρκίνου οπότε και δεν υπάρχει χρόνος για διέγερση ωοθηκών και λήψη ωαρίων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η μόνη επιλογή είναι η κρυοσυντήρηση του ωοθηκικού ιστού. Μόλις ολοκληρωθεί η θεραπεία του καρκίνου ο ιστός μπορεί να αποψυχθεί και να επανατοποθετηθεί στο σώμα της ασθενούς. · Κρυοσυντήρηση σπέρματος: Οι άνδρες μπορούν να επιλέξουν να κρυοσυντηρήσουν δείγμα σπέρματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γιατροί μπορεί να πάρουν σπέρμα απευθείας από τον όρχι με βιοψία όρχεων, ή ακόμα και μέρος ορχικού ιστού, εάν η παραγωγή δείγματος από τους ασθενείς δεν είναι δυνατή. Οι ασθενείς θα πρέπει να συζητήσουν άμεσα τη διατήρηση της γονιμότητας με το γιατρό τους εάν ο κίνδυνος υπογονιμότητας είναι υψηλός ή εάν επιθυμούν να προχωρήσουν σε διατήρηση της γονιμότητας τους για μη ιατρικούς λόγους. Η μέθοδος της διατήρησης της γονιμότητας θα εξαρτηθεί από την εκάστοτε ιατρική ένδειξη και τη θεραπεία που θα χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της νόσου, την γενική κατάσταση αλλά και την ηλικία των ασθενών, οπότε και πρέπει να εξατομικεύεται. Οι θεραπείες γονιμότητας απαιτούν χρόνο και προγραμματισμό και συχνά είναι απαραίτητος ο συντονισμός της και με άλλες ιατρικές ειδικότητες. Συμπερασματικά, ασθενείς με χρόνιες ασθένειες και γενετικά σύνδρομα ή και άτομα που επιθυμούν να καθυστερήσουν την απόκτηση απογόνων μπορούν να ωφεληθούν από τη διατήρηση του γενετικού τους υλικού, μέσω της κρυοσυντήρησης ωαρίων, σπέρματος εμβρύων, ωοθηκικού και ορχικού ιστού. Όποιος σκέφτεται να προχωρήσει σε θεραπεία διατήρησης της γονιμότητας πρέπει να αξιολογείται από ειδικό Αναπαραγωγικής Ιατρικής και Γονιμότητας, ο οποίος θα δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τούς κινδύνους και τα οφέλη της θεραπείας αυτής και τις επιλογές που υπάρχουν για την μελλοντική χρήση του γενετικού υλικού.
